Op 17 juni 2025 werd het oudste nog varende cruiseschip ter wereld, de iconische Astoria (1948), geveild voor een schamele €200.000. Hoewel ooit een trots symbool van oceaanreizen, is de toekomst van dit legendarisch schip nu hoogst onzeker.
Van oceaanstomer tot cruiselegende
De Astoria, oorspronkelijk gebouwd in 1948 als MS Stockholm, begon haar leven als passagiersschip voor de Swedish America Line. Ze schreef wereldgeschiedenis in 1956 toen ze betrokken raakte bij een fatale aanvaring met de Italiaanse Andrea Doria, waarbij 46 doden vielen. De Stockholm overleefde de ramp, werd hersteld, en begon aan een indrukwekkende tweede leven dat zich over zeven decennia zou uitstrekken.
Doorheen de jaren voer ze onder talrijke namen zoals Völkerfreundschaft, Athena en Azores, voordat ze eind jaren ’90 werd omgebouwd tot een modern cruiseschip en de naam Astoria kreeg. Het schip verwierf een trouwe aanhang onder liefhebbers van klassieke scheepvaart en maritiem erfgoed.
Jubileumcruise in 2019
In mei 2019 hadden wij het genoegen om persoonlijk kennis te maken met de Astoria, tijdens een jubileumcruise georganiseerd door het toenmalige All Ways Cruises.
Het schip, toen nog in actieve dienst, ademde charme en nostalgie. Ondanks haar leeftijd was ze in uitstekende staat, met een elegante inrichting, intieme sfeer en bemanning die het schip met trots bediende.
Aan boord konden gasten overnachten in verschillende soorten kajuiten, variërend van comfortabele binnenkajuiten tot luxe suites. Wij verbleven in een mooie buitenkajuit met uitzicht op de promenade. Tot onze verbazing had de badkamer een bad en een bidet, iets dat je niet vaak ziet in de standaardkajuiten op jongere schepen.
Stilgelegd tijdens de pandemie
Helaas kwam in 2020 abrupt een einde aan haar carrière. De coronapandemie legde wereldwijd de cruisevaart stil. De Astoria, toen nog in de vaart voor het Britse Cruise & Maritime Voyages (CMV), werd in Tilbury (VK) aan de ketting gelegd nadat CMV failliet ging. Het schip werd uiteindelijk in december 2020 overgebracht naar Rotterdam, waar het sindsdien in de Waalhaven lag.
Jarenlang lag de Astoria werkloos aan de kade, terwijl kosten voor liggeld, onderhoud en juridische procedures zich opstapelden. Pogingen tot verkoop of herbestemming strandden telkens. In 2021 werd het schip nog aangeboden voor €10 miljoen, maar kopers bleven weg.
Van erfgoed naar schuldenlast en verkoop
De situatie verslechterde snel. In 2022 raakte het schip beschadigd tijdens een storm in Rotterdam toen het lossloeg van zijn aanmeerplaats. Dat incident onderstreepte de zorgwekkende staat van het schip. In 2024 bleek dat de eigenaar inmiddels een schuld van meer dan €439.000 had opgebouwd aan de havenautoriteiten, leveranciers en dienstverleners. Uiteindelijk restte slechts één optie: gerechtelijke verkoop via openbare veiling.
Op dinsdag 17 juni 2025 vond de langverwachte veiling plaats in Rotterdam. De zaal zat vol, met geïnteresseerden, maritieme liefhebbers en pers. Maar toen het erop aankwam, bleek slechts één partij bereid een bod te doen. Deze bieder kreeg het schip mee voor het minimum startbedrag van €200.000.
Volgens de rechtbankwoordvoerder was de interesse groot, maar het gebrek aan concrete biedingen toont hoezeer het economische plaatje rond de Astoria is versomberd. Een aankoop betekent immers niet alleen eigendom, maar ook de volledige verantwoordelijkheid voor kosten rond onderhoud, eventuele restauratie of sloop.
De lage verkoopprijs van het schip kan verklaart worden door een aantal factoren. Ten eerste zijn er de hoge bijkomende kosten, met de aankoop van het schip erft de koper ook miljoenen aan potentiële restauratiekosten en verplichtingen. Daarnaast is er de vergevorderde leeftijd van het schip dat technisch en commercieel helemaal verouderd is.
Het stalen casco van het schip heet een schrootwaarde van 2,5 à 3 miljoen euro, de sloop van het historische schip is dan ook waarschijnlijker dan dat het heringezet zal worden. Bovendien is het heractiveren van een schip uit 1948 volgens experts vrijwel onmogelijk zonder volledige heropbouw en certificering volgens de hedendaagse IMO-veiligheidsnormen.
Toekomstscenario’s: hoop of sloop?
Wat de koper van plan is met de Astoria is vooralsnog onbekend. Toch zijn er drie logische scenario’s:
- Sloop: waarschijnlijk het meest haalbare en winstgevende scenario. Het schip kan in onderdelen worden gerecycled.
- Museale bestemming: enkel mogelijk met forse subsidie of als publiek-private samenwerking, bijvoorbeeld als drijvend museum of hotelschip.
- Privéherbestemming: denk aan ombouw tot jacht, restaurant of evenementenlocatie. Maar ook dit vraagt miljoenen en is technisch uitdagend.
Maritiem erfgoed dat verdwijnt?
De Astoria is veel meer dan een schip. Ze is een tastbare herinnering aan de gouden eeuw van oceaanreizen, een overlever van talloze transformaties én symbool van maritieme veerkracht. Haar verkoop voor slechts €200.000 voelt voor velen als een verlies van cultureel erfgoed.
Liefhebbers en maritieme organisaties pleiten dan ook voor behoud. Maar zonder fondsen, brede steun en een concrete bestemming blijft dit waarschijnlijk een droom.