Griekenland maakt zich op voor een ingrijpende verandering in het toerismebeleid. Vanaf 1 juli 2025 treedt een nieuwe taks voor cruisepassagiers in werking, waarmee het land de groeiende stroom toeristen beter wil reguleren. De maatregel is gericht op het beschermen van kwetsbare bestemmingen zoals Santorini en Mykonos, die jaarlijks elk meer dan een miljoen cruisepassagiers verwelkomen. Met deze belasting wil de Griekse overheid de druk op infrastructuur, natuur en cultureel erfgoed verlichten, en tegelijk investeren in duurzame toekomstprojecten.
Wie deze zomer voet aan wal zet op Griekse eilanden, betaalt voortaan automatisch een bijdrage via de cruiseprijs. Reizigers hoeven dus geen extra stappen te ondernemen; rederijen innen het bedrag en storten het rechtstreeks door aan de Griekse overheid. De hoogte van de belasting hangt af van de bestemming, het seizoen én de drukte. In populaire havens zoals Santorini en Mykonos loopt de taks in het hoogseizoen op tot €20 per persoon per aanloophaven. In de maanden juni tot en met september geldt dit maximale tarief. Tijdens het voor- en naseizoen, zoals april, mei en oktober, daalt het bedrag naar €12. Wie in de winter reist, betaalt slechts €4.
Hoewel cruiseschepen niet als enige verantwoordelijk zijn voor het massatoerisme, vormen ze wel een opvallend symbool van de zomerse drukte. In 2023 ontving Santorini 800 cruiseschepen met in totaal 1,3 miljoen passagiers, bijna 40% van het totale toeristenvolume op het eiland. Op piekdagen meren soms zes tot zeven schepen tegelijk aan, wat leidt tot duizenden bezoekers in de smalle straatjes van Fira en Oia. Ook Mykonos kent een gelijkaardig patroon: het eiland verwelkomde in 2023 749 cruiseschepen, goed voor ongeveer 1,2 miljoen cruisepassagiers. Voor 2025 worden er zelfs 900 aanlopen verwacht, met meer dan 1,5 miljoen bezoekers die per cruiseschip aankomen.
In populaire havens zoals Santorini en Mykonos loopt de taks in het hoogseizoen op tot €20 per persoon per aanloophaven. Voor andere Griekse havens blijven de tarieven beperkter. In het laagseizoen bedraagt de taks slechts €1, stijgt in de tussenseizoenen naar €3 en piekt tijdens de zomer op €5 per passagier. Deze gedifferentieerde structuur moet reizigers stimuleren buiten de drukste maanden te reizen, en tegelijk toerisme spreiden over minder bekende, maar even waardevolle bestemmingen.
Een gedeeld doel: balans tussen toerisme en leefbaarheid
De nieuwe belasting werd niet overhaast ingevoerd. Reeds in 2023 werd het plan aangekondigd, maar door seismische activiteit rond Santorini en de tijdelijke stopzetting van cruisebezoeken daar, werd de invoering uitgesteld tot de zomer van 2025. Tegelijk kreeg de overheid de kans om het systeem administratief te verfijnen. Door de inning te laten verlopen via de rederijen vermijden ze wachtrijen, papieren heffingen of onduidelijkheid voor toeristen.
Griekenland stelt met deze maatregel drie duidelijke doelen voorop. Allereerst wil het de enorme druk op de infrastructuur van de eilanden verlichten. Santorini kreeg in 2023 nog dagelijks tot 17.000 cruisetoeristen over de vloer, terwijl de lokale voorzieningen daar nauwelijks op zijn berekend. Daarnaast moet de belasting het fenomeen van massatoerisme temperen. Cruiseschepen, hoe efficiënt ook, brengen op piekdagen duizenden bezoekers tegelijk naar kleine havens, met als gevolg overvolle straten, lange wachttijden bij archeologische sites en toenemende frustratie bij de lokale bevolking. Tot slot speelt ook het klimaatdebat mee. De Griekse regering beseft steeds meer dat toerisme hand in hand moet gaan met milieubehoud, zeker in tijden van extreme weersomstandigheden, droogte en stijgende temperaturen.
Waar gaat het geld naartoe?
De verwachte opbrengst van de maatregel wordt geschat tussen de 50 en 52 miljoen tot zelfs 100 miljoen euro per jaar. Dit geld wordt niet zomaar toegevoegd aan de algemene staatskas, maar verdeeld over drie cruciale pijlers. Eén derde gaat naar lokale gemeenten, zodat die hun voorzieningen kunnen uitbreiden, drinkwater kunnen garanderen en toeristische drukte beter kunnen beheren. Een ander deel zal gebruikt worden voor renovatie en uitbreiding van haveninfrastructuur. Het resterende deel is bestemd voor het ministerie van Toerisme, dat focust op duurzame innovatie, marketing van minder bekende bestemmingen en het spreiden van bezoekers over het jaar.
Op sommige plaatsen, zoals Santorini, wordt bovendien gedacht aan bijkomende reguleringen. Er liggen voorstellen op tafel voor een maximum van 8.000 passagiers per dag en een digitaal systeem dat toelaat om aanlegslots toe te wijzen op basis van schipsgrootte, verblijfsduur en ecologische voetafdruk. Zo wil men verdere overbelasting voorkomen, en tegelijk innovatieve technieken inzetten om cruises beter in te plannen.
Internationale context en reacties
De invoering van deze cruisetaks past in een bredere, internationale beweging. Elders in Europa namen steden als Venetië, Barcelona en Dubrovnik al soortgelijke maatregelen. Recent kondigde Brugge vanaf 1 januari 2027 een dagbezoeker- en cruisetaks van 4 euro per persoon aan te rekenen. In Spanje kiezen de Balearen een vergelijkbare koers: Mallorca en Ibiza verhogen hun ‘belasting op duurzaam toerisme’ van 2 euro naar 6 euro per dag tijdens het hoogseizoen (juni–augustus). Ook bestemmingen buiten Europa, zoals Alaska, de Malediven en Mexico, werken met bezoekersbelastingen om toeristische impact beter te beheersen. Griekenland sluit zich nu expliciet aan bij deze trend, en positioneert zich als pionier in deze regio van de Middellandse Zee.
De reacties op de maatregel zijn gemengd. Lokale overheden, milieuorganisaties en bewoners reageren overwegend positief. Ze zien in de taks een noodzakelijk instrument om leefbaarheid en natuur te beschermen. Ook binnen de Europese toerismesector wordt de aanpak van Griekenland gezien als voorbeeld voor structurele hervormingen. Toch uiten rederijen en sommige reisorganisaties hun bezorgdheid. Zij vrezen dat de hogere kosten reizigers kunnen afschrikken en het prijsniveau van cruises richting Griekenland kunnen beïnvloeden. Er wordt dan ook gepleit voor nauwe samenwerking tussen overheden en de sector om de impact op de reismarkt beheersbaar te houden.
Wat betekent dit voor de reiziger?
Voor de doorsnee cruisepassagier verandert er op het eerste gezicht weinig. De toeslag wordt stilletjes toegevoegd aan het totale bedrag van de cruise. Toch zullen prijsbewuste reizigers merken dat een cruisevakantie naar Griekse eilanden iets duurder wordt, zeker wanneer Santorini of Mykonos op het programma staan. Wie flexibel reist en buiten het hoogseizoen boekt, kan daarentegen voordeel halen uit lagere tarieven. Deze spreiding is precies wat Griekenland hoopt te bereiken: minder drukte tijdens de piekmaanden en meer aandacht voor rustige, authentieke regio’s.
De invoering van deze belasting weerspiegelt een groeiend besef dat reizen niet vrijblijvend is. Toerisme heeft een prijs, zeker voor bestemmingen die kwetsbaar zijn voor overbelasting. Door als reiziger een kleine bijdrage te leveren, draag je mee bij aan schonere havens, het behoud van cultureel erfgoed en een betere toekomst voor lokale gemeenschappen. In een wereld waar duurzaamheid steeds belangrijker wordt, is deze stap van Griekenland wellicht een eerste stap naar een meer respectvolle manier van reizen.
Een toekomstgerichte koers
Griekenland kiest met de invoering van de cruisetaks duidelijk voor een toekomstgerichte koers. In plaats van toerisme te ontmoedigen, wil het land toeristische druk reguleren, spreiden en beter beheersen. Door inkomsten te koppelen aan concrete, lokale investeringen biedt het model voordelen voor zowel bezoekers als bewoners. Mocht deze aanpak zijn vruchten afwerpen, dan kan Griekenland een voorbeeld worden voor andere landen aan de Middellandse Zee die op zoek zijn naar een betere balans tussen toerisme, economie en natuur.
Voor cruisereizigers betekent dit: een iets duurdere, maar ook bewustere vakantie. Eén waar elke euro niet alleen een ervaring oplevert, maar ook iets teruggeeft aan de plek die ze bezoeken.